Prawo karne
Zmiany w Kodeksie karnym, Kodeksie postępowania karnego oraz Kodeksie karnym wykonawczym
Wejście w życie: 14 marca 2024 r.
ZMIANY W KODEKSIE KARNYM
Przepadek pojazdu mechanicznego lub jego równowartości.
Wraz z zaostrzeniem polityki kryminalnej wobec tzw. „pijanych kierowców”, ustawodawca rozszerzył kategorię prawnokarnych środków reakcji na prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego.
Od 14 marca 2024 r., w przypadku skazania za przestępstwo z art. 178 a § 1 Kodeksu karnego (dalej: „k.k.”) lub z art. 178 a § 4 k.k., Sąd będzie obowiązany orzec przepadek pojazdu mechanicznego prowadzonego przez sprawcę przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w ruchu lądowym.
Dla wyjaśnienia – przepadek polega na tym, że przedmioty, bądź korzyści majątkowe nim objęte, przechodzą na własność Skarbu Państwa z chwilą uprawomocnienia się wyroku z równoczesnym pozbawieniem prawa własności sprawcy bądź innych osób.
Upraszczając, oznacza to, że wraz z uprawomocnieniem się wyroku skazującego za popełnienie przestępstwa z art. 178 a § 1 k.k. lub z art. 178 a § 4 k.k., skazany kierowca traci prawo własności do swojego samochodu, który odtąd staje własnością Skarbu Państwa.
Instytucję przepadku pojazdu mechanicznego wprowadza całkowicie nowy przepis, wyrażony w art. 44b k.k.
Orzeczenie przepadku pojazdu mechanicznego uzależnione jest od zawartości alkoholu we krwi. Sąd nie może orzec przepadku pojazdu mechanicznego jeżeli zawartość alkoholu w organizmie sprawcy była niższa niż 1,5 promila we krwi lub 0,75 mg/dm3 w wydychanym powietrzu albo nie prowadziła do takiego stężenia. W sytuacji gdy zawartość alkoholu przekroczyła te wartości, Sąd musi orzec przepadek.
Odstąpienie od orzeczenia przepadku może nastąpić tylko w szczególnie uzasadnionych przypadkach (art. 178a k.k.).
Gdyby jednak orzeczenie przepadku pojazdu mechanicznego było niemożliwe z uwagi na zbycie pojazdu, utratę, zniszczenie lub znaczne uszkodzenie, albo gdy pojazd w czasie popełnienia przestępstwa nie stanowił wyłącznej własności sprawcy, zamiast przepadku pojazdu mechanicznego, Sąd orzeka przepadek równowartości pojazdu.
Przepis art. 44 b § 2 k.k. precyzuje jak ustala się tą równowartość pojazdu: za równowartość pojazdu uznaje się wartość pojazdu określoną w polisie ubezpieczeniowej na rok w którym popełniono przestępstwo, a w razie braku polisy – średnią wartość rynkową pojazdu odpowiadającego, przy uwzględnieniu marki, modelu, roku produkcji, typu nadwozia, rodzaju napędu i silnika, pojemności lub mocy silnika oraz przybliżonego przebiegu, pojazdowi prowadzonemu przez sprawcę, ustaloną na podstawie dostępnych danych, bez powoływania w tym celu biegłego.
W sytuacji, gdy sprawca prowadził pojazd niestanowiący jego własności, wykonując czynności zawodowe lub służbowe polegające na prowadzeniu pojazdu na rzecz pracodawcy, Sąd zamiast przepadku pojazdu mechanicznego orzeka nawiązkę w wysokości co najmniej 5.000,00 zł na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej (art. 44 b § 4 k.k.).
ZMIANY W KODEKSIE POSTĘPOWANIA KARNEGO
Możliwość tymczasowego zajęcia pojazdu mechanicznego za które orzeka się przepadek pojazdu mechanicznego.
W związku z wprowadzeniem do k.k. instytucji przepadku pojazdu mechanicznego lub jego równowartości (art. 44b k.k.), Ustawodawca przyznał Policji uprawnienie do tymczasowego zajęcia pojazdu mechanicznego, za które orzeka się przepadek pojazdu mechanicznego, prowadzonego przez sprawcę w czasie popełnienia przestępstwa.
ZMIANY W KODEKSIE KARNYM WYKONAWCZYM
Ustawa nowelizująca wprowadza szereg zmian w regulacjach Kodeksu karnego wykonawczego (dalej: „k.k.w.”), gdzie za najważniejsze uznać należy wprowadzenie nowych regulacji dotyczących wykonywania orzeczeń, w tym ściągania środków zabezpieczonych w toku postępowania karnego.
Ściągnięcie środków pieniężnych zabezpieczonych w toku postępowania z urzędu.
Kwestie tą normuje dodany ustawą nowelizującą art. 11 a k.k.w., który stanowi, że zabezpieczone w sprawie środki pieniężne skazanego lub inne mienie skazanego, z którego uzyskano środki pieniężne, a orzeczono grzywnę, świadczenie pieniężne, środki kompensacyjne, przepadek lub zwrot korzyści majątkowej albo jej równowartości, których przedmiotem jest kwota pieniężna, lub zasądzono koszty sądowe, sąd zarządza ściągnięcie z tych środków.
Sąd jest zobligowany do zawiadomienia prokuratora i skazanego o ściągnięciu na poczet orzeczonej grzywny, świadczenia pieniężnego, środka kompensacyjnego, przepadku lub zwrotu korzyści majątkowej albo jej równowartości. A sama procedura ściągnięcia tych należności z urzędu przez Sąd przeprowadzana jest w kolejności oraz w sposób, który obowiązuje w przypadku prowadzenia egzekucji.
Odstąpienie od zarządzenia wykonania z zabezpieczenia z urzędu następuje tylko w szczególnie uzasadnionych wypadkach, gdyby wykonanie z zabezpieczonego mienia pociągnęło dla skazanego lub jego rodziny wyjątkowo ciężkie skutki, a zostały one uiszczone co najmniej w połowie i z okoliczności sprawy wynika, że pomimo takiego odstąpienia zostaną uiszczone w całości.