Prawo cywilne
Zmiany w prawie spadkowym
Wejście w życie: 15 listopada 2023 r.
Ustawa nowelizująca wprowadza dwie nowe przesłanki niegodności dziedziczenia. Zgodnie z nimi spadkobierca może być uznany przez sąd za niegodny dziedziczenia także w przypadku gdy:
- uporczywie uchylał się od wykonywania wobec spadkodawcy obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową;
- uporczywie uchylał się od wykonywania obowiązku pieczy nad spadkodawcą, w szczególności wynikającego z władzy rodzicielskiej, opieki, sprawowania funkcji rodzica zastępczego, małżeńskiego obowiązku wzajemnej pomocy albo obowiązku wzajemnego szacunku i wspierania się rodzica i dziecka.
Ustawodawca przychylił się do panującego w orzecznictwie poglądu dotyczącego biegu terminu złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Zgodnie z nowododanym art. 1015 § 11 Kodeksu Cywilnego, do zachowania sześciomiesięcznego terminu na złożenia oświadczenia, wystarcza złożenie przed jego upływem wniosku do sądu o odebranie oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku.
Ponadto, jeżeli złożenie oświadczenia wymaga zezwolenia sądu (szczególnie w przypadku małoletnich), bieg terminu do złożenia oświadczenia ulega zawieszeniu na czas trwania postępowania sądowego w tym przedmiocie.
W zakresie dziedziczenia małoletnich, w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym dodano art. 101 § 4, zgodnie z którym, jeśli dziecko jest powołane do dziedziczenia wskutek uprzedniego odrzucenia spadku przez rodzica, to czynność polegająca na odrzuceniu spadku w imieniu dziecka przez rodzica, któremu w tym zakresie przysługuje władza rodzicielska, gdy jest dokonywana za zgodą drugiego z rodziców, któremu również w tym zakresie przysługuje władza rodzicielska, albo gdy jest dokonywana wspólnie, nie wymaga zezwolenia sądu opiekuńczego albo, w przypadkach wskazanych w art. 6401 Kodeksu postępowania cywilnego, sądu spadku – jeżeli spadek odrzucają inni zstępni rodziców tego dziecka.
W braku porozumienia rodziców stosuje się regułę, zgodnie z którą rodzice nie mogą bez zezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko.