Strefa wiedzy

Regulacje dotyczące postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, nie pozostawiają dla zamawiających istotnej dowolności w interpretacji przepisów, w zakresie utworzenia opisu przedmiotu zamówienia. Ustawa stanowi jasno: zakazane jest formułowanie takich wymagań, które mogłyby ograniczać konkurencję po stronie wykonawców. Każdy z zamawiających przygotowując dokumentację postępowania musi kierować się zasadą równego traktowania wykonawców, tym samym jest zobowiązany do takiego opisania przedmiotu zamówienia, którego celem nie jest wyeliminowanie konkretnych wykonawców, czy też wskazanie na konkretnego z nich.

Już 25 września 2024 roku zacznie obowiązywać ustawa z dnia 14 czerwca 2024 roku o ochronie sygnalistów (Dz.U. 2024 r. poz. 928). Jej celem jest wdrożenie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z 23 października 2019 roku dotyczącej ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii (Dz.Urz. UE L 305 z 26.11.2019, s. 17 ze zm.). Jak się okazuje, nowe przepisy są kluczowe także w kontekście zamówień publicznych.

Prawo unijne nieustannie determinuje zmiany w prawie polskim. Nie inaczej jest w przypadku zmian dotyczących Prawa zamówień publicznych. Dynamika zmian na szczeblu Unii Europejskiego wymaga wprowadzenia do krajowego systemu zamówień publicznych zmian w zakresie certyfikacji wykonawcy – celem zagwarantowania, że zamówienie zostanie zrealizowane przez wykonawcę dającego rękojmię jego należytego wykonania. Jakie rozwiązania przynosi „Projekt ustawy o certyfikacji wykonawców zamówień publicznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw” Ministerstwa Rozwoju i Technologii z 11 kwietnia 2024 r. i jakie są jego główne założenia? Co zmiany oznaczają dla zamawiających i wykonawców?

Za konsorcjum uważa się formę współpracy gospodarczej pomiędzy kilkoma podmiotami, którzy dążą do zrealizowania określonego wspólnego celu gospodarczego. Z instytucji konsorcjum najczęściej korzystają podmioty, które chcą przystąpić do postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w przedmiocie dużych i szczególnie ryzykownych przedsięwzięć – forma ta najczęściej spotykana jest w sektorze budowlanym. Podmioty należące do grupy konsorcjum realizują wówczas jednocześnie obowiązki wynikające z zawartej współpracy, jak i niezależnie inne, własne zadania. Do zawiązania konsorcjum dochodzi często między wykonawcami, którzy samodzielnie nie spełniają warunków określonych przez zamawiającego do udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego.

7 października 2022 r. Sejm przyjął ustawę o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców (dalej jako: specustawa, ustawa zmieniająca). Ustawa zmienia ponad 40 ustaw, w tym ustawę z 11.09.2019 r. – Prawo zamówień publicznych, wprowadzając szczególne rozwiązania w zakresie waloryzacji wynagrodzeń wykonawców oraz nakładając na zamawiających obowiązek wprowadzania do umów na roboty budowlane, dostawy lub usługi, zawartych na okres dłuższy niż 6 miesięcy, postanowień dotyczących zasad wprowadzania zmian wysokości wynagrodzenia należnego wykonawcy. Ustawa wprowadza także, niezależną od Prawa zamówień publicznych, podstawę prawną zmian umów w sprawie zamówienia publicznego będących w trakcie realizacji.

Jednostki samorządu terytorialnego posiadają wyspecjalizowane spółki komunalne, które często wykonują zadania użyteczności publicznej w ramach zamówień „in-house”. Mając faktyczną kontrolę nad spółką komunalną, jednostka samorządu terytorialnego może wpływać na gospodarne wydatkowanie przez spółkę pieniędzy i sposób realizacji zamówienia. Zastosowanie tej procedury przez jednostki samorządu terytorialnego zależy od spełnienia przesłanek wynikających z ustawy.

Zamówienia publiczne w ramach instytucji „in-house” to jeden z rodzajów zamówień udzielanych w szczególnym trybie z tzw. wolnej ręki. To angielskie określenie w dosłownym tłumaczeniu odnosi się do przedsięwzięcia, które realizowane jest własnymi siłami i we własnym zakresie oraz w ramach własnego przedsiębiorstwa.

Z dniem 1 stycznia 2022 r. upłynie pierwszy rok obowiązywania nowej ustawy Prawo zamówień publicznych (ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych, dalej jako p.z.p.). Stosowanie nowych przepisów w dalszym ciągu sprawia wiele problemów zamawiającym. Chodzi między innymi o kary umowne, które obligatoryjnie muszą znaleźć zastosowanie w umowach realizowanych w ramach zamówień publicznych zgodnie z nowymi zasadami.