Zmiany w podatku od nieruchomości – co przyniesie nowy projekt?

Na stronach Rządowego Centrum Legislacji w dniu 3 września 2024 r. opublikowana została nowa wersja projektowanych zmian w podatku od nieruchomości. Z pewnością nie będzie to jednak wersja ostateczna, ponieważ 22 września 2024 r. opublikowany został raport z konsultacji nowej wersji projektu wskazujący na konieczność dalszych zmian. Innymi słowy – znamy drugą wersję projektu, spodziewamy się trzeciej. Ale biorąc pod uwagę to, że nowe przepisy będą obowiązywać już od początku przyszłego roku należy już teraz pochylić się nad kierunkiem zmian.

Skąd te zmiany?

Punktem wyjścia do zmian był wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 4 lipca 2023 r., który orzekł o niekonstytucyjności dotychczasowej definicji budowli. Dla przypomnienia – ustawa o podatkach i opłatach lokalnych nie zawierała własnej definicji budowli, ale odwoływała się do prawa budowlanego. Taka konstrukcja funkcjonowała w porządku prawnym od dawna – i od dawna budziła wątpliwości i liczne spory. Ostatecznie wspomniany wyrok TK wskazał na konieczność wprowadzenia zmian i zawarcie w ustawie podatkowej własnej, dostatecznie precyzyjnej definicji. Jednak z końcem roku upływa termin, jaki na wprowadzenie zmian zakreślił Trybunał. Jeśli z końcem 2024 roku utraci moc poprzednia definicja, to znaczy, że pilnie jest potrzebna nowa. Co więc wiemy na chwilę obecną?

Nowe definicje budynku i budowli

Zgodnie z obecnie znanym projektem, budynkiem na potrzeby podatku od nieruchomości ma być  obiekt wzniesiony w wyniku robót budowlanych, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość jego użytkowania zgodnie z przeznaczeniem, trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz który posiada fundamenty i dach, z wyłączeniem obiektu, w którym są lub mogą być gromadzone materiały sypkie, materiały występujące w kawałkach, albo materiały w postaci ciekłej lub gazowej, którego podstawowym parametrem technicznym wyznaczającym jego funkcję jest pojemność. Mamy więc znane z dotychczasowej definicji elementy, takie jak trwałe związanie z gruntem i wydzielenie z przestrzeni, posiadanie dachu i fundamentu.

Mamy też nowe elementy definicji, tj. konieczność, aby budynkiem powstał poprzez jego wzniesienie, w wyniku robót budowlanych. Czym są roboty budowlane? Tego nowa ustawa o podatkach i opłatach lokalnych już nie definiuje. Jak wskazuje uzasadnienie do projektu ustawy – definicję taką można znaleźć… w prawie budowlanym. Tyle tylko, że przecież nadmierne odwoływanie się do ustaw podatkowych leżało u podstaw zarzutu o niedostatecznej precyzji starej definicji.

Co to oznacza dla podatników? Dodatkowy element definicji (czyli fakt wzniesienia w wyniku robót budowlanych) jest jednak pewnym zawężeniem, które może ułatwić ocenę, i ograniczyć część sporów.

Innym istotnym elementem zmian jest zdefiniowanie budowli jako obiektu niebędącego budynkiem, wymienionego w załączniku do ustawy. Budowlami będą też elektrownie wiatrowe, fotowoltaiczne, przyłącza i urządzenia instalacyjne, czy fundamenty pod maszyny. Zestawiając wskazane dwie definicje, otrzymujemy więc mechanizm, w którym stosujemy prymat kwalifikacji jako budynek. Dopiero o ile dany obiekt nie jest budynkiem, należy przejść do oceny, czy jest budowlą. To oczywiście założenia Ministerstwa Finansów, które oczekuje, że taka konstrukcja pozwoli ograniczyć ilość sporów, które musiały rozstrzygać sądy administracyjne.

Dalszy kierunek zmian

Na zakończenie warto zauważyć, że ostatni projekt zmian w bardzo ograniczonym stopniu uwzględniał zmiany postulowane przez samorządy. Natomiast ostatnia wersja raportu z konsultacji pokazuje, że Ministerstwo Finansów ma jednak zamiar część postulatów uwzględnić. Łatwo przy tym zauważyć, że te zmiany, które postulują samorządy (dla których podatek od nieruchomości jest źródłem finansowania własnych zadań), nie będzie raczej z korzyścią dla podatników. Tym samym – ostateczny projekt ustawy nie jest jeszcze znany. Warto jednak przyjrzeć się znanemu już projektowi – skoro za trzy miesiące, będzie on już przecież podstawą wyliczenia obciążeń podatkowych.