Wdrożenie dyrektywy drugiej szansy do polskiego prawa restrukturyzacyjnego – kiedy ?

Termin na implementację dyrektywy drugiej szansy minął 17 lipca 2022 r., a projekt polskiej ustawy wciąż jest w fazie przygotowań. W wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów pojawiła się informacja o ponownym podjęciu prac nad projektem ustawy o zmianie ustawy – Prawo restrukturyzacyjne. Planowany termin przyjęcia projektu przez RM wyznaczono na III kwartał 2024 r. Tym samym polski ustawodawca nie tylko nie wdrożył dyrektywy w przewidzianym terminie, ale również nie przedstawił nawet projektu ustawy implementującej dyrektywę do polskiego porządku prawnego.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1023 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie ram restrukturyzacji zapobiegawczej, umorzenia długów i zakazów prowadzenia działalności oraz w sprawie środków zwiększających skuteczność postępowań dotyczących restrukturyzacji, niewypłacalności i umorzenia długów, a także zmieniająca dyrektywę (UE) 2017/1132 (dyrektywa o restrukturyzacji i upadłości), zwana dyrektywą drugiej szansy, kładzie nacisk na przywrócenie rentowności przedsiębiorstw, wprowadzając tzw. narzędzia wczesnego ostrzegania.

Sankcje grożące za opóźnienie we wdrożeniu dyrektywy drugiej szansy

Niektóre mechanizmy przewidziane w dyrektywie drugiej szansy są istotnie korzystniejsze dla dłużników niż aktualnie obowiązujące przepisy polskiego prawa restrukturyzacyjnego. Wydaje się więc, że podmioty, które poniosły stratę w wyniku opóźnień implementacji dyrektywy będą mogły domagać się od Skarbu Państwa stosownego odszkodowania. Dotyczy to w szczególności przepisów dyrektywy o charakterze bezwzględnie obowiązującym, do których wdrożenia Polska jest zobowiązana.

Co istotne, Komisja Europejska wszczęła wobec Polski postępowanie w sprawie niewdrożenia dyrektywy drugiej szansy, co może grozić nałożeniem kar finansowych.

Najważniejsze zmiany, które wprowadza dyrektywa

Dyrektywa drugiej szansy wprowadza ramy restrukturyzacji zapobiegawczej, mającej przyczynić się do skutecznej restrukturyzacji przedsiębiorców już na wczesnym etapie ich problemów finansowych.

Zgodnie z informacjami wskazanymi w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów dot. zakresu projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo restrukturyzacyjne, implementując dyrektywę w polskim ustawodawstwie dojdzie m.in. do ujednolicenia regulacji wstrzymujących czynności egzekucyjne wobec dłużnika w okresie od otwarcia postępowania z zakresu restrukturyzacji zapobiegawczej do chwili zawarcia układu. Okres wstrzymania czynności egzekucyjnych ma wynieść cztery miesiące, z możliwością jego przedłużenia do co najwyżej roku.

Ustawodawca planuje wzmocnić ochronę transakcji, które były racjonalne i niezwłocznie konieczne do negocjowania planu restrukturyzacji poprzez zagwarantowanie, że nie będą one mogły zostać uznane za bezskuteczne, nieważne lub niepodlegające wykonaniu z tego powodu, że dokonano ich ze szkodą dla ogółu wierzycieli.

Ociąganie się przez polskiego ustawodawcę we wdrożeniu dyrektywy, w szczególności w czasach spadku koniunktury, nie jest pożądane. Celem dyrektywy jest bowiem ratowanie firm, jeszcze na etapie poprzedzającym postępowanie upadłościowe.