Restrukturyzacja kredytu hipotecznego

Inwestycja we własną nieruchomość często bywa najbardziej doniosłą decyzją finansową w życiu. Zobowiązanie zaciągane w ten sposób przez kredytobiorcę towarzyszy mu nierzadko przez długie lata. W tym czasie sytuacja życiowa, a tym samym finansowa kredytobiorcy może ulec radykalnej zmianie, uniemożliwiając terminową realizacją zobowiązań umownych. Ustawa z dnia 23 marca 2017 r. o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami zobligowała banki do oferowania konsumentom w takich sytuacjach szczególnych, preferencyjnych warunków umożliwiających uniknięcie powstania zadłużenia.

 

Opóźnienie w spłacie kredytu

Jeżeli konsument opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu hipotecznego, bank jest zobowiązany wezwać go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych. Przed podjęciem jakichkolwiek dalszych kroków, bank jest zobowiązany do wyznaczenia klientowi dodatkowego terminu na zapłatę. W umowie kredytu można doprecyzować tryb i formę komunikacji między stronami w razie opóźnienia ze spłatą kredytu, w tym formę wezwania do zapłaty.

Wezwanie do zapłaty

Wezwanie nie musi mieć formy pisemnej, w pewnych okolicznościach za wystarczające można uznać wezwanie przedstawione podczas rozmowy telefonicznej z pracownikiem banku.

Kredytodawca informuje konsumenta o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania – wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Po otrzymaniu wspomnianego wniosku bank jest zobowiązany do rozpoczęcia negocjacji z konsumentem w sprawie ustalenia warunków restrukturyzacji jego zobowiązania kredytowego. Co ważne, bank umożliwia restrukturyzację zadłużenia, jeżeli jest to uzasadnione oceną sytuacji majątkowej konsumenta.

Restrukturyzacja zadłużenia

Restrukturyzacja zadłużenia jest dokonywana na warunkach uzgodnionych przez kredytodawcę i konsumenta. Warunki restrukturyzacji, wypracowane w czasie negocjacji banku z klientem, muszą zostać zaakceptowane przez obie strony umowy. Przyjmuje się jednak, że dozwolone jest skorzystanie przez strony z gotowego wzorca umowy, której treść oczywiście może być na dalszym etapie modyfikowana przez strony.

Należy jednak podkreślić, że na kredytodawcy nie ciąży bezwzględny obowiązek zaakceptowania wniosku konsumenta i zawarcia z nim porozumienia restrukturyzacyjnego o treści zaproponowanej przez konsumenta. Niemniej w sytuacji, gdy bank prowadzi negocjacje z klientem w sposób mogący powodować szkodę po stronie konsumenta, możliwym jest wystąpienie podstaw odpowiedzialności odszkodowawczej banku.

Restrukturyzacja zadłużenia jest dokonywana przez bank za pomocą następujących rozwiązań:

  • zaoferowanie konsumentowi możliwości czasowego zawieszenia spłaty kredytu hipotecznego;
  • zmiana wysokości rat kapitałowo-odsetkowych kredytu hipotecznego;
  • wydłużenie okresu kredytowania;
  • inne działania umożliwiające spłatę zobowiązania, takie jak na przykład zaoferowanie dodatkowego zabezpieczenia lub zmiana waluty kredytu.

Uznaje się, iż dopuszczalne jest pobranie od konsumenta przez bank prowizji bądź opłaty za dokonanie restrukturyzacji zadłużenia.

Odrzucenie wniosku o restrukturyzację zadłużenia

W przypadku odrzucenia wniosku konsumenta o restrukturyzację zadłużenia, bank przekazuje konsumentowi, bez zbędnej zwłoki, w formie pisemnej, szczegółowe wyjaśnienia dotyczące przyczyny odrzucenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia. W takiej sytuacji przed podjęciem czynności zmierzających do odzyskania należności, bank umożliwia konsumentowi sprzedaż kredytowanej nieruchomości w okresie nie krótszym niż 6 miesięcy. Sprzedaż ta następuje z inicjatywy klienta, a zatem jest on uprawniony do wyłonienia nabywcy z wolnej ręki, bez przymusu skorzystania z procedury sprzedaży licytacyjnej nieruchomości.

W przypadku gdy kwota uzyskana ze sprzedaży kredytowanej nieruchomości jest mniejsza niż wysokość zadłużenia konsumenta, bank:

  • umożliwia spłatę pozostałego zadłużenia w ratach dostosowanych do sytuacji majątkowej konsumenta;
  • wyraża zgodę na wykreślenie hipoteki z księgi wieczystej kredytowanej nieruchomości, przy czym w odniesieniu do pozostałej części zadłużenia może żądać ustanowienia innego zabezpieczenia wierzytelności wynikających z umowy o kredyt hipoteczny.

 

Bank obligatoryjnie musi umożliwić konsumentowi sprzedaż kredytowanej nieruchomości z wolnej ręki. Nie jest to w żaden sposób zależne woli przedstawiciela banku. Sześciomiesięczny termin do sprzedaży nieruchomości rozpoczyna bieg od dnia doręczenia konsumentowi pisemnego oświadczenia kredytodawcy o odrzucenia wniosku konsumenta o restrukturyzację zadłużenia albo o bezskuteczności restrukturyzacji. Co ważne, jeżeli kwota uzyskana przez kredytobiorcę ze sprzedaży nieruchomości jest mniejsza niż wysokość zadłużenia konsumenta, bank nie może uzależnić zgody na wykreślenie hipoteki od zaoferowania przez klienta innego zabezpieczenia spłaty pozostałego zadłużenia wynikającego z umowy o kredyt hipoteczny.