Oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości z uwagi na tzw. ubóstwo masy, a wykreślenie podmiotu z KRS

Na gruncie art. 13 ust. 1 oraz ust. 2 ustawy z dnia 28 lutego 2003 roku Prawo upadłościowe (dalej: Prawo upadłościowe) ustawodawca określił przypadki, w których dochodzi lub może dojść do oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości z uwagi na fakt, że prowadzenie wówczas postępowania upadłościowego byłoby ekonomicznie nieopłacalne i niespójne z celem postępowania upadłościowego. Chodzi w tym względzie o sytuację, w której majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub wystarcza wyłącznie na zaspokojenie tych kosztów. Mówi się wówczas, że do oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości dochodzi z uwagi na tzw. ubóstwo masy.

Jaki znaczenie w kontekście dalszego istnienia podmiotu wpisanego do Krajowego Rejestru Sądowego (dalej: KRS) ma oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości z uwagi na ubóstwo masy? Czy takie rozstrzygnięcie sądu upadłościowego skutkuje wykreśleniem danego podmiotu z KRS?

Rola sądu upadłościowego w ocenie możliwości rozwiązania podmiotu

Zgodnie z art. 13 ust. 2a Prawa upadłościowego Sąd oddalając wniosek o ogłoszenie upadłości ustala, czy materiał zgromadzony w sprawie daje podstawę do rozwiązania podmiotu wpisanego do Krajowego Rejestru Sądowego bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego.

Powyższa regulacja daje możliwość sądowi upadłościowemu dokonania w oparciu o będący w jego dyspozycji materiał dowodowy analizy kondycji finansowej podmiotu wpisanego do KRS i dokonania wstępnej oceny co do tego, czy istnieją przesłanki do rozwiązania danego podmiotu bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego. Wprawdzie, art. 13 ust. 2 Prawa upadłościowego nie określa precyzyjnie co w istocie sąd upadłościowy winien ustalić, niemniej przyjmuje się, że ustalenia te powinny dotyczyć okoliczności, o których mowa w art. 25a ust. 2 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 roku o Krajowym Rejestrze Sądowym, tj. czy podmiot posiada zbywalny majątek i czy prowadzi faktycznie działalności. Ważne jest to, że sąd upadłościowy dokonuje powyższego wyłącznie w oparciu o materiał dowodowy będący w jego dyspozycji, tj. zgromadzony w związku z prowadzonym postępowaniem o ogłoszenie upadłości. Sąd upadłościowy nie jest zatem ani zobowiązany, ani uprawniony do gromadzenia w tym względzie jakichkolwiek dodatkowych dowodów.

Zakres kompetencji sądu rejestrowego

Kluczową jednak kwestią jest to, że ustalenia sądu upadłościowego co do istnienia bądź nieistnienia podstaw dla rozwiązania podmiotu wpisanego do KRS bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego nie są w zasadzie wiążące dla sądu rejestrowego. Przyjmuje się, że sąd rejestrowy związany jest jedynie oceną sądu upadłościowego co do zasadności samego wszczęcia postępowania o rozwiązanie podmiotu bez postępowania likwidacyjnego. Po wszczęciu takiego postępowania przez sąd rejestrowy będzie on samodzielnie już weryfikował czy przesłanki dla rozwiązania podmiotu bez przeprowadzenia likwidacji i jego wykreślenia z KRS zachodzą.

Powyższe wynika z tego, że postępowanie upadłościowe oraz postępowanie przed sądem rejestrowym w przedmiocie rozwiązania podmiotu bez przeprowadzenia likwidacji mają odmienne cele, a orzekające w nich sądy dysponują odrębnymi instrumentami służącymi do ustalenia istoty sprawy i kierują się w tym względzie odmiennymi przesłankami.

Stąd też przyjmuje się, że zakres związania sądu rejestrowego oceną sądu upadłościowego jest wąski. Związanie to ma miejsce wyłącznie w razie ustalenia przez sąd upadłościowy, że istnieją podstawy do rozwiązania podmiotu wpisanego do KRS bez przeprowadzenia likwidacji i sprowadza się jedynie do obowiązku wszczęcia przez sąd rejestrowy z urzędu postępowania w przedmiocie rozwiązania podmiotu rejestrowego bez likwidacji.

Decyzja sądu rejestrowego

Z kolei to jakiej treści sąd rejestrowy wyda rozstrzygnięcie, tj. czy uzna, że zasadne jest rozwiązanie podmiotu wpisanego do KRS bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego, czy też nie, uzależnione, będzie od dokonanych samodzielnie przez sąd rejestrowy w toku przeprowadzonego przez niego postępowania ustaleń co do tego czy przesłanki dla wykreślenia podmiotu z KRS zachodzą, a więc czy podmiot posiada zbywalny majątek oraz czy prowadzi faktycznie jakąkolwiek działalność.

Podsumowując, wskazanie zatem przez sąd upadłościowy, iż istnieją podstawy do rozwiązania podmiotu wpisanego do KRS bez przeprowadzania likwidacji w żadnej mierze nie przesądza o zasadności rozwiązania tego podmiotu bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego oraz faktycznego wykreślenia podmiotu z KRS przez sąd rejestrowy. Z kolei wskazanie przez sąd upadłościowy, iż nie istnieją podstawy do rozwiązania podmiotu wpisanego do KRS bez przeprowadzenia likwidacji, nie przesądza o tym, że sąd rejestrowy nie przeprowadzi z urzędu postępowania o rozwiązania podmiotu bez przeprowadzenia likwidacji.