Mandat zagraniczny – czy płacić?

Zgodnie z publikowanym statystykami GUS, każdego roku około 60% Polaków decyduje się na wakacyjną podróż własnym samochodem. Choć powyższe dane nie wyszczególniały podziału na destynacje zagraniczne i polskie, to na potrzeby niniejszego artykułu załóżmy, że około połowa z badanych, udaje się poza granicę Polski.

Przepisy ruchu drogowego znaczącą różnią się w poszczególnych krajach Unii Europejskiej. Choć od kilku lat słyszy się o planach ujednolicenia prawa obowiązującego na terenie UE, w tym prawa drogowego, tak na chwilę obecną zauważalna jest spora rozbieżność zarówno w kwestiach dozwolonej prędkości, zasad parkowania czy zasad pierwszeństwa.

Niestety, głosząc słynną sentencję „nieznajomość prawa szkodzi”, niewiedza nie zwalnia kierowcy z odpowiedzialności prawnej. W konsekwencji, kierowców poruszających się po drogach zagranicznych obowiązują zasady przyjęte w danym kraju.

Mimo wprowadzenia w Polsce nowego taryfikatora mandatów, ustalającego od stycznia 2022 roku surowsze niż dotychczas sankcje za złamanie przepisów drogowych, stawki mandatów za granicą nadal są z reguły wyższe od tych obowiązujących w naszym kraju.

Czy mam obowiązek płacenia mandatu z innego kraju?

Obowiązek uregulowania kary za wykroczenia drogowe popełnione za granicą wynika wprost z wprowadzonej w 2015 r. Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2015/413, która wprowadziła nowe zasady transgranicznej wymiany informacji oraz przestępstw i wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego, w tym m.in. regulując zasady wystawiania i egzekwowania należności z tytułu mandatu zagranicznego.

Obecnie, służby uprawnione do wystawiania kar za wykroczenia drogowe w państwie członkowskim UE, mogą zwrócić się od odpowiednich punktów, tzw. Krajowych Punktów Kontaktowych o udzielenie informacji dotyczącej właściciela pojazdu, który popełnił na terytorium kraju UE wykroczenie drogowe. Dane przekazywane są w ramach Europejskiego Systemu Informacji o Pojazdach i Prawach Jazdy EUCARIS, a także polskiej bazy CEPIK.

Jak wygląda procedura otrzymania mandatu zza granicy ?

Standardowo, średnio po około kilkunastu dniach od popełnienia wykroczenia drogowego, właściciel pojazdu, listownie na adres zamieszkania otrzymuje zawiadomienie o popełnionym wykroczeniu wraz ze wskazaną wysokością kary, procedurach płatności, a także sposobach złożenia odwołania zgodnie z prawem państwa, na którego terenie doszło do popełnienia wykroczenia. Co ważne, taka korespondencja nadesłana przez zagraniczną policję nie jest jeszcze mandatem.

Obowiązek zapłaty mandatu zagranicznego pojawia się dopiero po otrzymaniu mandatu spełniającego wymogi formalne, a sama informacja o ukaraniu, która zawiera jedynie datę i numer mandatu, nie spełnia wymogów unijnej dyrektywy.

Jak powinien wyglądać zagraniczny mandat?

Zgodnie z obowiązującą dyrektywą unijną, zdalnie wysłany mandat zagraniczny musi zostać przetłumaczony na język zrozumiały dla sprawcy, (tj. język urzędowy kraju, który wydał dowód rejestracyjny). Musi także zostać odpowiednio dostarczony, a więc przesyłką poleconą skutecznie – po pisemnym potwierdzeniu odbioru przesyłki przez sprawcę.

Dla przykładu: jeżeli sprawcą wykroczenia jest obywatel Polski, a mandat zostały wydany na terenie Niemiec, to niewystarczającym jest jego wysłanie w języku niemieckim i takiego mandatu nie mamy obowiązku opłacać.

Co istotne, w przypadku  państw, w których obowiązuje kilka języków urzędowych, dokument wystarczy przetłumaczyć na jeden z nich.

Czy i kiedy moje wykroczenie się przedawni?

Na terenie UE nie ujednolicono przepisów dotyczących tego, kiedy ustaje karalność wykroczeń. W efekcie każde z państw stosuje w tym zakresie odrębne przepisy.  Rozwiązania prawne charakteryzują się tu dużą różnorodnością. Przedawnienie mandatu w Niemczech następuje po upływie 2 lat, z kolei mandat z Włoch czy Francji przedawnia się po upływie 5 lat.

Co się stanie, kiedy nie zapłacę zagranicznego mandatu?

Faktyczne egzekwowanie niezapłaconej kary następuje dopiero po zatwierdzeniu wykroczenia przez sąd. W polskiej procedurze karnej w Rozdziale 66b ustawodawca określił zasady wystąpienia państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie orzeczenia o karach o charakterze pieniężnym. Jak wynika z treści art.  611ff.  „Orzeczenia o karach o charakterze pieniężnym podlega wykonaniu przez sąd rejonowy, w okręgu którego sprawca posiada mienie lub osiąga dochody, albo ma stałe lub czasowe miejsce pobytu. Do wykonania orzeczenia sądu lub innego organu państwa wydania orzeczenia sąd przystępuje niezwłocznie, tj. z urzędu (art. 611ff par. 3 k.p.k.).

Co istotne, w przypadku nieopłacenia mandatu za wykroczenie drogowe popełnione przykładowo na terenie Niemiec, kierowca musi liczyć się z tym, że w momencie kolejnej wizyty w tym Państwie, podczas kontroli drogowej Policjant będzie żądać uregulowania długu (wraz z naliczonymi odsetkami).

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, zakaz prowadzenia pojazdu dotyczy tylko kraju, w którym doszło do przewinienia. Co za tym idzie, tracąc uprawnienia do kierowania w Niemczech czy Francji, nadal nasze prawo jazdy są ważne w Polsce.

Zagraniczny mandat nierzadko może popsuć nam wspomnienia z wakacji. By tak się nie stało, zalecamy sprawdzenie przed wyjazdem podstawowych zasad ruchu drogowego panującego w kraju, w którym planujemy swój pobyt, ale także do tego, przez który tylko przejeżdżamy by tam się dostać. Niejednokrotnie mijamy bowiem kilka państw (również spoza Unii Europejskiej) zanim dotrzemy do wymarzonego miejsca odpoczynku.