Prawo pracy

Ochrona sygnalistów – wejście w życie przepisów dotyczących zgłoszeń zewnętrznych

Ustawa z dnia 14 czerwca 2024 r. o ochronie sygnalistów

Wejście w życie: 25 grudnia 2024 r.

Zgodnie z przepisami wprowadzającymi ustawę o ochronie sygnalistów większość regulacji weszła w życie z dniem 25 września 2024 r. (trzy miesiące od dnia ogłoszenia), natomiast pozostałe regulacje dotyczące procedury zgłoszeń zewnętrznych po upływie półrocznego vacatio legis rozpoczną obowiązywanie od dnia 25 grudnia 2024 r.

Co ważne sygnalista nie jest zobowiązany do wyczerpania ścieżki zgłoszenia wewnętrznego przed dokonaniem zgłoszenia zewnętrznego. Zgłoszenie zewnętrzne może być dokonane ustnie lub pisemnie. Procedura zgłoszeń wewnętrznych powinna również zawierać zrozumiałe i łatwo dostępne informacje na temat dokonywania zgłoszeń zewnętrznych.

Ustawa reguluje organ właściwy do przyjęcia zgłoszenia zewnętrznego jako Rzecznika Praw Obywatelskich albo organ publiczny (może to być w zależności od sprawy np. Urząd Ochrony Danych Osobowych, Komisja Nadzoru Finansowego czy też urzędy marszałkowskie, wójtowie/burmistrzowie i prezydenci miast), chyba że sprawa dotyczy naruszenia prawa przez służby specjalne (szczegółowo określone w ustawie o ochronie sygnalistów), wtedy zgłoszenie należy kierować do Prezesa Rady Ministrów albo Ministra – Koordynatora Służb Specjalnych (jeżeli został powołany).

Rzecznik Praw Obywatelskich ustala procedurę przyjmowania zgłoszeń zewnętrznych, która określa w szczególności tryb postępowania z informacjami o naruszeniach prawa zgłoszonymi anonimowo. RPO także dokonuje wstępnej weryfikacji zgłoszenia zewnętrznego, która polega na ustaleniu, czy zgłoszenie dotyczy informacji o naruszeniu prawa, oraz zidentyfikowaniu organu publicznego właściwego do podjęcia działań następczych.