Prawo podatkowe

Zrównanie postaci elektronicznej i papierowej dokumentów

 

Ustawa z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych

(Dz.U.2020.2320)

Wejście w życie:  5 października  2021 r.

W celu zrównania postaci elektronicznej i papierowej dokumentów w przepisach Ordynacji podatkowej dokonano zmiany terminologii polegające na zastąpieniu słów: „pisemne” na „sporządzone na piśmie”, „w formie pisemnej” na „na piśmie”, „pisemnie” na „na piśmie” lub „przedstawione na piśmie”. Według uzasadnienia nowelizacji zwrot „na piśmie” odnosi się do sposobu utrwalenia informacji w postaci znaków pisma, w przeciwieństwie do zwrotu „pisemnie”, który sugeruje konieczność opatrzenia dokumentu w postaci papierowej podpisem własnoręcznym. Powiązana z powyższą zmiana terminologiczna dotyczy zrezygnowania z posługiwania się pojęciem „w formie dokumentu elektronicznego”. Przyjmuje ona formę bądź zamiany ww. zwrotu na wyrażenie „na piśmie utrwalonym w postaci elektronicznej” lub na wyrażenie „za pomocą środków komunikacji elektronicznej” – w zależności od kontekstu, czy przepis odnosi się do postaci dokumentu, czy do sposobu jego doręczania. Zmiany o tym charakterze dotyczą: art. 60 § 4, art. 80a § 2c, art. 138e § 2 i 3, art. 138h, art. 144b § 4, art. 306d § 3 i art. 306j.

Zmieniono treść art. 126 Ordynacji podatkowej typizujący tzw. zasadę pisemności. Zgodnie z nowym brzmieniem:

  • sprawy podatkowe załatwiane są na piśmie utrwalonym w postaci papierowej lub elektronicznej – chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Pisma utrwalone w postaci papierowej opatruje się podpisem własnoręcznym. Pisma utrwalone w postaci elektronicznej opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym lub podpisem osobistym; dodano też przepisy o możliwości opatrywania pism kwalifikowaną pieczęcią elektroniczną. W takim przypadku wymaga się dodatkowo wskazania w treści pisma imienia i nazwiska osoby opatrującej dokument taką pieczęcią;
  • sprawy podatkowe mogą być załatwiane z wykorzystaniem pism generowanych automatycznie i opatrzonych kwalifikowaną pieczęcią elektroniczną organu podatkowego. W przypadku pism generowanych automatycznie przepisów o konieczności opatrzenia pisma podpisem pracownika organu nie stosuje się;
  • sprawy mogą być załatwiane z wykorzystaniem usług online udostępnianych przez organy administracji publicznej, po uwierzytelnieniu w sposób określony w art. 20a ust. 1 albo 2 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne;
  • pisma kierowane do organów podatkowych mogą być sporządzane na piśmie utrwalonym w postaci papierowej lub elektronicznej. Do opatrywania ich podpisami i pieczęciami stosuje się przepisy powyższego pkt 1.

Zgodnie z uzasadnieniem projektu nowelizacji wprowadzenie powyższej modyfikacji umożliwia zrezygnowanie ze wskazywania expressis verbis w przepisach na możliwość tworzenia, składania, generowania itd. dokumentów w postaci elektronicznej. Równoważne traktowanie postaci elektronicznej i papierowej znajduje odzwierciedlenie w projektowanych zmianach art. 138d § 3, art. 144b § 1 i § 2 pkt 1, art. 155 § 1, art. 159 § 1, art. 171a § 1 oraz 2, art. 211, art. 217 § 1 pkt 7, art. 218, art. 282b § 4 pkt 6 oraz w uchyleniu § 7 w art. 46c, § 2b w art. 80a, § 1a w art. 143, § 2 w art. 177 i § 6 w art. 182.

Wg projektodawcy przyjęcie powyższego podejścia umożliwia również odejście od konieczności każdorazowego wskazywania dopuszczalnych metod podpisywania pism. Jak już bowiem przedstawiono – ogólnie przyjętą zasadą jest opatrywanie pism utrwalonych w postaci papierowej podpisem własnoręcznym, a pism utrwalonych w postaci elektronicznej kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym lub podpisem osobistym. W konsekwencji uchyla się § 4 w art. 14c (i: w art. 119zf wykreślono odwołanie do przepisu z art. 14c § 4), § 3 i 5 w art. 138a oraz dokonuje modyfikacji brzmienia art. 159 § 2 i art. 210 § 1 pkt 8.

Wg uzasadnienia nowelizacji w związku z równoważnym traktowaniem postaci elektronicznej i papierowej nie ma potrzeby utrzymywania konieczności zwracania się przez organ podatkowy do podatnika, płatnika lub inkasenta o wyrażenie zgody na doręczanie pism w formie dokumentu elektronicznego we wszystkich sprawach podatkowych załatwianych przez ten organ. Zgodnie z brzmieniem nowo projektowanego § 1a w art. 144 Ordynacji podatkowej, organ podatkowy doręcza pisma na adres do doręczeń elektronicznych. Jedynym wyjątkiem od konieczności przyjęcia tego trybu realizacji korespondencji jest sytuacja, kiedy organ podatkowy ma możliwość doręczenia bezpośrednio do rąk własnych adresata w siedzibie organu podatkowego.

W sytuacji gdy nie ma możliwość doręczenia na adres do doręczeń elektronicznych i doręczenie nie zostało zrealizowane w trybie „do rąk własnych” (czyli potrzeba realizacji korespondencji nadal po stornie organu podatkowego istnieje), organ podatkowy doręcza pisma za pokwitowaniem przez operatora wyznaczonego w ramach publicznej usługi hybrydowej. Możliwość realizacji korespondencji przy wykorzystaniu przesyłki rejestrowanej pozostawia się jako ostateczność, kiedy nie zaszła możliwość spełnienia obowiązku korzystania z publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego (chyba że doręczenie zostało zrealizowane do rąk własnych) ani publicznej usługi hybrydowej, o której mowa w art. 144 § 1b pkt 1.

Wyjątek od powyższej ogólnej reguły stanowią decyzje, którym organ nadał rygor natychmiastowej wykonalności, albo w przypadku kiedy decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy ustawy.

Zgodnie z zaktualizowanym brzmieniem art. 144 § 2 doręczenie pism za pomocą środków komunikacji elektronicznej może nastąpić również przez portal podatkowy za zgodą adresata w zakresie wynikającym z odrębnych przepisów.

Zmiana w art. 3a § 2, o charakterze upraszczającym, ma na celu wskazanie, iż złożenie deklaracji za pomocą środków komunikacji elektronicznej jest potwierdzane elektronicznie. W nowym brzmieniu przepis nie wskazuje sposobu potwierdzenia doręczenia.

W związku z wdrożeniem publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego i pojawieniem się nowych dowodów doręczenia, wynikających i zgodnych z rozporządzeniem 910/2014, niezbędne jest ich umocowanie prawne w bieżących przepisach, w szczególności dotyczących terminów. Zgodnie z ogólną koncepcją termin uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem pismo zostało wysłane na adres skrzynki doręczeń organu, a nadawca otrzymał dowód otrzymania. Stosownie dokonano zmian w art. 12 § 6 pkt 1 i art. 14d. Analogicznie za datę wszczęcia postępowania na żądanie strony wniesione drogą elektroniczną przyjmuje się dzień wystawienia dowodu otrzymania – art. 165 § 3b.

Całość uzasadnienia nowelizacji opublikowano: https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/druk.xsp?nr=239

Analogiczne zmiany dotyczą przepisów szczególnego prawa podatkowego: ustaw o podatku dochodowym oraz podatku od towarów i usług.

 

Zwolnienie w podatku dochodowego od osób prawnych

 

Ustawa z dnia 11 sierpnia 2021 r. o kasach zapomogowo-pożyczkowych

(Dz.U.2021.1666)

Wejście w życie:  11 października 2021 r.

W związku z zastąpieniem przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 grudnia 1992 r. w sprawie pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych w zakładach pracy (Dz. U. Nr 100, poz. 502 z późn. zm.) przepisami ustawy z dnia 11 sierpnia 2021 r. o kasach zapomogowo-pożyczkowych (Dz. U. poz. 1666) zwalnia się od podatku kasy zapomogowo-pożyczkowe, o których mowa w ustawie z dnia 11 sierpnia 2021 r. o kasach zapomogowo-pożyczkowych (Dz. U. poz. 1666).

 

Zwolnienie z podatku od czynności cywilnoprawnych

 

Ustawa z dnia 11 sierpnia 2021 r. o kasach zapomogowo-pożyczkowych

(Dz.U.2021.1666)

Wejście w życie11 października 2021 r.

W związku z opisaną wcześniej nowelizacją zwalnia się od podatku pożyczki udzielane z kas lub funduszów zakładowych, funduszów związków zawodowych, pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych, spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, koleżeńskich kas oszczędnościowo-pożyczkowych działających w wojsku oraz z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.

 

Podatek od towarów i usług  – pakiet Slim VAT 2 (Simple Local And Modern VAT)

 

Ustawa z 11 sierpnia 2021 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Prawo bankowe

(Dz.U.2021.1626)

Wejście w życie:  1 października 2021 r.

Zmiany w ustawie o VAT dotyczą przede wszystkim:

Wprowadzenia regulacji, która w przypadku eksportu towarów lub wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów określałaby wyraźnie, której dostawie należy przypisać wysyłkę lub transport:

Zgodnie z art. 22 ust. 2 ustawy o VAT, w przypadku gdy te same towary są przedmiotem kolejnych dostaw oraz są wysyłane lub transportowane bezpośrednio od pierwszego dostawcy do ostatniego w kolejności nabywcy, wysyłkę lub transport przyporządkowuje się wyłącznie jednej dostawie. Jednocześnie podkreślenia wymaga, że użyte w art. 22 ust. 2e sformułowanie dotyczące towarów „wysyłanych lub transportowanych (…) przez” odnosi się do podmiotu, który organizuje transport lub wysyłkę samodzielnie albo za pośrednictwem osoby trzeciej działającej na jego rzecz. W przypadku gdy pierwszy dostawca lub ostatni nabywca realizuje wysyłkę lub transport towarów, jednak czyni to na rzecz innego podmiotu w łańcuchu, należy przyjąć, że art. 22 ust. 2e nie znajduje wówczas zastosowania.

Rezygnacji z określonego w art. 86 ust. 10b pkt 2 lit. b i pkt 3 ustawy o VAT warunku uzależniającego dokonanie odliczenia podatku naliczonego w tym samym okresie, w którym wykazano podatek należny, od wykazania VAT należnego w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy – implementacja do polskiego porządku prawnego wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-895/19 A:

Trybunał uznał, że przepisy prawa unijnego stoją na przeszkodzie stosowaniu obowiązujących w Polsce rozwiązań w zakresie terminu odliczenia VAT z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Chodzi o obecnie obowiązującą zasadę, zgodnie z którą odliczenie VAT w tym samym okresie rozliczeniowym, w którym VAT jest należny, jest możliwe pod warunkiem, że podatnik wykaże ten VAT należny w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy. W przeciwnym przypadku, podatek naliczony wykazywany jest na „bieżąco”. Zdaniem Trybunału, nie jest dopuszczalne zakazanie podatnikom prawa do odliczenia VAT za ten sam okres rozliczeniowy, w którym deklarowany jest VAT należny. Rozwiązania takie wykraczają bowiem poza to, co jest konieczne do zapewnienia prawidłowego poboru podatku oraz zapobiegania oszustwom podatkowym.

Zgodnie z nowym brzmieniem przepisów art. 86 ust. 10b pkt 2 lit. b i pkt 3 ustawy o VAT prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, w przypadkach w nich wskazanych, będzie powstawało w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych towarów lub usług powstał obowiązek podatkowy, pod warunkiem że podatnik uwzględni kwotę podatku należnego z tytułu tych transakcji w deklaracji podatkowej, w której jest on obowiązany rozliczyć ten podatek.

Umożliwienia podatnikowi rozliczającemu podatek z tytułu importu towarów bezpośrednio w deklaracji podatkowej dokonania korekty deklaracji, w sytuacji gdyby w pierwotnej deklaracji nie rozliczył w prawidłowej wysokości podatku:

Ulgi na złe długi:

Przepisy art. 89a i art. 89b ustawy o VAT zostały poddane badaniu przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE). W orzeczeniu z dnia 15 października 2020 r. w sprawie C-335/19 TSUE orzekł, że „artykuł 90 dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie przepisom krajowym, które uzależniają obniżenie podstawy opodatkowania podatkiem od wartości dodanej (VAT) od warunku, by w dniu dostawy towaru lub świadczenia usług, a także w dniu poprzedzającym dzień złożenia korekty deklaracji podatkowej mającej na celu skorzystanie z tego obniżenia dłużnik był zarejestrowany jako podatnik VAT i nie był w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji, zaś wierzyciel był w dniu poprzedzającym dzień złożenia korekty deklaracji podatkowej nadal zarejestrowany jako podatnik VAT”.

W związku z powyższym zachodzi konieczność dostosowania przepisów ustawy o VAT do ww. orzeczenia. Zmiany polegają na uchyleniu ust. 2 pkt 1 w art. 89a ustawy o VAT oraz uchyleniu obowiązku rejestracji dłużnika na dzień poprzedzający dzień złożenia korekty deklaracji podatkowej przez wierzyciela. Dla zachowania symetrii uchyla się również ust. 1b w art. 89b ustawy o VAT, gdyż przepisy te są ze sobą ściśle powiązane.

Po dokonaniu powyższych zmian podatnicy będą mogli nadal korzystać z tzw. ulgi na złe długi, jednakże zmniejszy się ilość stawianych warunków dla możliwości skorzystania z niej.

Nie zaproponowano rezygnacji z warunku, aby wierzyciel był w dniu poprzedzającym dzień złożenia korekty deklaracji podatkowej nadal zarejestrowany jako podatnik VAT, gdyż mogłoby to doprowadzić do rozszczelnienia systemu i przyczynić się do powstawania wyłudzeń VAT. Należy zauważyć, że żadne państwo członkowskie nie zdecydowało się na wprowadzenie rozwiązań dopuszczających do stosowania ulgi na złe długi dla podmiotów niebędących podatnikami VAT.

Modyfikacji definicji „państwa członkowskiego” oraz „terytorium Unii Europejskiej”:

Z dniem 1 lutego 2020 r. Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (dalej również jako „Zjednoczone Królestwo” i „UK”) wystąpiło z Unii Europejskiej. Umowa o wystąpieniu określa okres przejściowy, który skończył się dnia 31 grudnia 2020 r. Po zakończeniu okresu przejściowego przepisy UE w dziedzinie podatku VAT nie mają już zastosowania do Zjednoczonego Królestwa i w Zjednoczonym Królestwie. W konsekwencji w relacjach między Unią Europejską a Zjednoczonym Królestwem nie występują obecnie takie transakcje, jak wewnątrzwspólnotowa dostawa/nabycie towarów oraz sprzedaż wysyłkowa. Wyjątkiem jest jednak terytorium Irlandii Północnej, gdzie nadal obowiązują unijne regulacje dotyczące podatku VAT w odniesieniu do towarów. Mimo że Umowa o wystąpieniu ma walor bezpośredniej skuteczności, za zasadne uznano wprowadzenie stosownych zmian legislacyjnych, z których jasno wynikałoby, w jaki sposób przepisy z zakresu podatku od towarów i usług będą stosowane w relacjach z Wielką Brytanią i Irlandią Północną po 31 grudnia 2020 roku,

100% odliczeń od wydatków na samochody (wydłużenie terminu na złożenie informacji o poniesieniu pierwszego wydatku na pojazd samochodowy wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika, w powiązaniu z momentem złożenia JPK za zakończony okres):

Podatnik, który w konkretnym dniu okresu rozliczeniowego poniósł pierwszy wydatek związany z pojazdem samochodowym wykorzystywanym wyłącznie do jego działalności gospodarczej, nie będzie już obowiązany do złożenia do urzędu skarbowego VAT-26 w terminie 7 dni od dnia, w którym zostanie poniesiony pierwszy wydatek związany z tym pojazdem, lecz będzie obowiązany złożyć informację VAT-26 w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym poniesie pierwszy wydatek związany z tym pojazdem. Informacja ma być złożona nie później niż w terminie złożenia ewidencji JPK_V7/V7-K za dany miesiąc, również w odniesieniu do podatników rozliczających się kwartalnie.

Odliczenia VAT po upływie terminu na odliczenie na „bieżąco” – rozszerzenie liczby okresów rozliczeniowych, w których podatnik będzie mógł dokonać odliczenia przez korektę deklaracji,

Dopuszczenia opcjonalnie – możliwości składania zgodnego oświadczenia dostawcy i nabywcy o wyborze opodatkowania nieruchomości w akcie notarialnym:

Zmiana brzmienia art. 43 ust. 10 pkt 2 ustawy o VAT wprowadza dla dokonującego dostawy i nabywcy budynku, budowli lub ich części możliwość złożenia zgodnego oświadczenia o wyborze opodatkowania dostawy tych obiektów zgodnie z:

  • dotychczasowym rozwiązaniem (lit. a), tj. przed dniem dokonania dostawy tych obiektów – właściwemu dla ich nabywcy naczelnikowi urzędu skarbowego lub
  • proponowanym rozwiązaniem dodatkowym (lit. b) – w akcie notarialnym, do zawarcia którego dochodzi w związku z dostawą tych obiektów.

Uregulowania kwestii uwalniania środków przeksięgowanych z zamykanego rachunku VAT na tzw. rachunek techniczny.

Wprowadzenia możliwości wydania zgody na uwolnienie środków z rachunku VAT, jeżeli posiadane przez podatnika zaległości podatkowe zostały odroczone lub rozłożone na raty.

W załączniku nr 15 do ustawy dokonano zmiany brzmienia poz. 60. W wyniku nowelizacji załącznika nr 15 do ustawy o VAT wprowadzonej z dniem 1 stycznia 2021 r. pozycja ta otrzymała brzmienie „ex 26.20.1 Komputery i pozostałe maszyny do automatycznego przetwarzania danych oraz części i akcesoria do nich”.